***این متن مربوط به «صوت شماره ۴۲۶: صفحه ۷۱ تا ۷۲» است و اصلاح الفبای توحید، صفحه 71 در آرشیوهای قدیمی با نام‌های «صوت شماره 426: صفحه ۷۱ تا ۷۴» و «صوت شماره 291: صفحه 69 تا 75» نیز ذخیره شده است.
214- در باب عقل.
کتاب ربیع‌الابرار، جلد 3، صفحه 137؛ کتاب شرح نهج‌البلاغه ابن‌ابی‌الحديد، جلد 20، صفحه‌ی 40؛ کتاب تنبیةالخواطر، جلد 1، صفحه 62، از پیامبر.
این هم مستنداتش را زیاد آوردم چون پذیرشش سنگین است و از آن احادیثی است که خیلی قشنگ است و در آن اسلامی که (به قول مولای ما در نهج‌البلاغه) وارونه شده و هرچیزی در آن بوده ریخته که الآن نیست، جایش خالی است! «قِيلَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ» به پیغمبر گفتند: «اَلرَّجُلُ يَكُونُ حَسَنَ اَلْعَقْلِ كَثِيرَ اَلذُّنُوبِ» یک نفر هست خیلی عقلش کار می‌کند، زیاد هم گناه می‌کند! چون ظاهراً کسی که عقلش خیلی کار می‌کند باید زیاد گناه نکند چون گناه عقبه دارد در دنیا و عذاب دارد در آخرت. «قَالَ مَا مِنْ آدَمِيٍّ» ببین چه‌قدر قشنگ توضیح داده! اگر این خدا ما را آفریده، اين خدا هرگز ما را به جهنم نمی‌برد! «قَالَ مَا مِنْ آدَمِيٍّ إِلاَّ وَ لَهُ ذُنُوبٌ وَ خَطَايَا» پیغمبر فرمود که همه گناه می‌کنند! مهم نیست! انسان خلق شده گناه کند! «فَمَنْ كَانَتْ سَجِيَّتُهُ اَلْعَقْلَ وَ غَرِيزَتُهُ اَلْيَقِينَ لَمْ تَضُرَّهُ ذُنُوبُهُ» پيامبر فرمود کسی که تابع عقل است، (همین عقلی که خیلی‌ها می‌آیند می‌گویند ما تابع عقل هستیم و اختیار داریم و جبر نیست. حالا بیا ببین عقل را چه‌قدر قشنگ توصیف می‌کند!) گناه می‌کند، عقبه‌اش او را نمی‌گیرد! چون گناه یک آثار وضعی و انتقالی دارد که او را احاطه می‌کند در معیشتش، در اقتصادش، در روحش، در جسمش، در همه‌چیز. خب حالا پیغمبر می‌فرماید که آدم عاقل گناه می‌کند و یک سپری ایجاد می‌شود که عقبه‌ی گناه او را اذیت نکند. چرا؟ «قِيلَ كَيْفَ ذَالك» خیلی سنگین بود؛ گفت توضیح بده به پیغمبر. پیغمبر گفت: «قَالَ لِأَنَّهُ كُلَّمَا أَخْطَأَ لَمْ يَلْبَثْ أَنْ يَتَدَارَكَ ذَلِكَ بِتَوْبَةٍ وَ نَدَامَةٍ». می‌گوید که عقل، عقل سلیمِ وابسته به خدا کارش این است که تا تو گناه می‌کنی یك موجی ایجاد می‌کند در وجودت از پشیمانی و ندامت! چرا کردم؟ خدایا، ببخش! همین خدا ببخش، باعث می‌شود چه‌چیزی را؟ «فَيَمْحُو ذُنُوبَهُ» گناهان از بین می‌رود؛ یعنی یك طوفانی عقل ایجاد می‌کند بعدِ هر گناه به توبه و ندامت و پشیمانی و سرافکندگی نسبت به خدا که این باعث می‌شود اصل گناه پاک بشود! ببین چه‌قدر خدای خوبی است! تو گناه كردي پاکش می‌کند «وَ يَبْقی لَهُ فَضْلٌ» و جای این گناه فضل می‌دهد! فضل چیست؟ «يَدْخُلُ بِهِ الْجَنَّةَ» فضل همان توبه است، درِ غفاریت الهی را کوبیدن. بعد می‌روی بهشت!